ఖగోళశాస్త్రానికీ పురాతన భారతదేశానికీ అవినాభావ సంబంధం ఉంది. ఆర్యభట్టు, బ్రహ్మగుప్తుడు, వరాహమిహిరుడు, భాస్కరుడు, లల్ల, శతనానంద,రెండో భాస్కరుడు, శ్రీపతి వంటి వారంతా వందల ఏళ్ల క్రితమే గ్రహాల కదలికలను, గ్రహణాల క్రమాన్ని వర్ణించారు.
వీరు రాసిన అద్భుత గ్రంథాలు ఇప్పటికీ లభ్యమవుతున్నాయి. ఇప్పుడిప్పుడే ఆత్మ విస్మృతి నుంచి బయటపడుతున్న భారతీయ ఆత్మకు ప్రతీక రాగదీపిక పుచ్చా తెనాలికి చెందిన రాగదీపిక ఇప్పుడు అమెరికా గడ్డ మీద ఉండి ఖగోళశాస్త్రం మీద లోతైన పరి శోధనలు చేస్తూ, విశ్వ విజ్ఞానశాస్త్రానికి ఆశాజ్యోతిగా కనిపిస్తున్నారు. పైన చెప్పుకున్న మహనీయుల ఆశీస్సులతో అంతర్జాతీయ స్థాయికి ఎదుగుతున్నారు. వారి అడుగుజాడలలో నడుస్తున్నారు. ఈ ఉగాది సందర్భంగా రాగదీపిక గురించి ఓ చిరు పరిచయం:
డ్వార్ఫ్ గెలాక్సీలలో బ్లాక్‌ హోల్స్ ఉనికి, పెరుగు దలపై పరిశోధనలు చేసిన భారత సంతతి శాస్త్రవేత్త రాగదీపిక పుచ్చా తెనాలి వాస్తవ్యురాలు. పుచ్చా రాజగోపాల్‌ కుమార్తె. ఆర్‌ఎస్‌ఎస్‌ కుటుంబా నికి చెందిన కోట సుబ్రహ్మణ్యం (భారతీయ మజ్దూర్‌ సంఘ్‌) మనుమరాలు. ముత్తాత కోట లక్ష్మీనారాయణ స్వయంసేవక్‌. రాగదీపిక యూనివర్సిటీ ఆఫ్‌ యూటా (University of Utah)లో పోస్ట్‌డాక్టరల్‌ పరిశోధకు రాలిగా పనిచేస్తూ, బ్లాక్‌ హోల్స్, గెలాక్సీల పరిణా మంపై గణనీయమైన కృషి చేశారు.
రాగదీపిక పరిశోధన, ఒక పరిచయం
రాగదీపిక డార్క్ ఎనర్జీ స్పెక్ట్రోస్కోపిక్‌ ఇన్‌‌స్ట్రు మెంట్‌ (DESI) సర్వే ద్వారా సేకరించిన డేటాను ఉపయోగించి, డ్వార్ఫ్ గెలాక్సీలలో యాక్టివ్‌ గాలక్టిక్‌ న్యూక్లియై (AGN) లేదా చురుకైన బ్లాక్‌ హోల్స్ ఉనికిని కనుగొనడంలో కీలక పాత్ర పోషించారు. విశ్వం ప్రారంభ బ్లాక్‌ హోల్స్ పరిణామం, గెలాక్సీల అభివృద్ధి గురించి ఈ పరిశోధన కొత్త అవగాహనను అందించింది.
పరిశోధన సారాంశం
రాగదీపిక నేతృత్వంలోని బృందం DESI సర్వే ప్రారంభ డేటా (మొదటి సంవత్సరం నుండి 20% డేటా)ను విశ్లేషించి, 410,757 గెలాక్సీల స్పెక్ట్రాను అధ్యయనం చేసింది. వీటిలో దాదాపు 114,496 డ్వార్ఫ్ గెలాక్సీలు ఉన్నాయి. డ్వార్ఫ్ గెలాక్సీలు చిన్నవి, విస్తరించినవి, వేల నుండి కొన్ని బిలియన్ల నక్షత్రాలను కలిగి ఉంటాయి. వాటిలో గ్యాప్‌ చాలా తక్కువ. ఈ గెలాక్సీలలో బ్లాక్‌ హోల్స్ ఉనికిని కనుగొనడం ఖగోళశాస్త్రంలో ఒక సవాలు. ఎందుకంటే అవి చిన్నవి. వాటి కేంద్రాలను స్పష్టంగా గమనించడం కష్టం.
పద్ధతి: బీపీటీ (BPT) ఎమిషన్‌-లైన్‌ రేషియో డయాగ్నస్టిక్‌ డయాగ్రామ్‌ను ఉపయోగించి, రాగదీపిక బృందం AGN సంకేతాలను గుర్తించింది. బ్లాక్‌ హోల్‌ చురుకుగా పదార్థాన్ని గ్రహిస్తున్నప్పుడు, అది ప్రకాశవంతమైన అటామిక్‌ ఎమిషన్‌ లైన్‌ల స్పెక్ట్రమ్‌ను ఉత్పత్తి చేస్తుంది. దీనిని AGN గా గుర్తిస్తారు.
ఫలితాలు: 75,928 హై-మాస్‌ గెలాక్సీలు (స్టెల్లార్‌ మాస్‌ > 9.5 లాగ్‌ వీ)లో25.6% లో AGN సంకేతాలు కనుగొనబడ్డాయి.
114,496 డ్వార్ఫ్ గెలాక్సీలలో (స్టెల్లార్‌ మాస్‌ > 9.5లాగ్‌ M) 2,444 (2.1%)లో AGN ఉనికిని గుర్తించారు.
ఈ పరిశోధన డ్వార్ఫ్ గెలాక్సీలలో గతంలో తెలిసిన బ్లాక్‌ హోల్స్ సంఖ్యను మూడు రెట్లు పెంచింది. మొత్తం 2,500 కొత్త యాక్టివ్‌ బ్లాక్‌ హోల్స్ 300 ఇంటర్మీడియట్-మాస్‌ బ్లాక్‌ హోల్స్‌ను కనుగొంది.
బ్లాక్‌ హోల్స్ రకాలు
ఇంటర్మీడియట్-మాస్‌ బ్లాక్‌ హోల్స్: ఈ బ్లాక్‌ హోల్స్ సూర్యుని కంటే 100 నుండి 1,000 రెట్లు ఎక్కువ ద్రవ్యరాశి కలిగి ఉంటాయి. స్టెల్లార్‌-మాస్‌ (సూర్యుని కంటే తక్కువ లేదా సమానమైనవి), సూపర్‌మాసివ్‌ బ్లాక్‌ హోల్స్ (మిలియన్ల లేదా బిలియన్ల సూర్య ద్రవ్యరాశి) మధ్య ఉంటాయి. వీటిని విశ్వం ప్రారంభంలో ఏర్పడిన బ్లాక్‌ హోల్స్ అవశేషాలుగా భావిస్తారు.
డ్వార్ఫ్ గెలాక్సీలలో బ్లాక్‌ హోల్స్: ఈ పరిశోధన తక్కువ ద్రవ్యరాశి గల గెలాక్సీలలో బ్లాక్‌ హోల్స్ సాధారణంగా ఉండవచ్చని సూచిస్తుంది, గతంలో గుర్తించని ఈ బ్లాక్‌ హోల్స్ విశ్వ పరిణామంలో ‘మిస్సింగ్‌ లింక్‌’గా పరిగణిస్తారు.
ప్రాముఖ్యం
విశ్వ పరిణామం: స్టెల్లార్‌-మాస్‌ నుండి సూపర్‌మాసివ్‌ బ్లాక్‌ హోల్స్‌కు ఎలా పరిణామం చెందాయో అర్థం చేసుకోవడంలోఈ ఆవిష్కరణలు సహాయ పడతాయి. డ్వార్ఫ్ గెలాక్సీలు ప్రాచీన గెలాక్సీల సమాన రూపాలుగా భావిస్తారు కాబట్టి, వీటిలో బ్లాక్‌ హోల్స్ అధ్యయనం విశ్వం చరిత్రను వెల్లడిస్తుంది.
సంఖ్యాత్మక డేటా: ఈ పరిశోధన గతంలో తెలిసిన డ్వార్ఫ్ గెలాక్సీలలో బ్లాక్‌ హోల్స్ సంఖ్యను తక్కువ ద్రవ్యరాశి గెలాక్సీలలో, ఎక్కువ రెడ్‌షిఫ్ట్ (అనగా, గతంలోకి ఎక్కువ దూరం) వరకు విస్తరించింది.
రాగదీపిక పాత్ర
రాగదీపిక ఈ పరిశోధనకు నాయకత్వం వహించి, DESI డేటాను విశ్లేషించి, AGN సంకేతాలను గుర్తించడంలో కీలకంగా వ్యవహరించారు. ఆమె పరిశోధన The Astrophysical Journal లో ప్రచురణకు సిద్ధంగా ఉంది (ఈ ఏడాదే ప్రచురితం కానుంది). ఆమె గెలాక్సీ ఫార్మేషన్‌, డ్వార్ఫ్ గెలాక్సీలు, యాక్టివ్‌ గాలక్టిక్‌ న్యూక్లియైపై నిపుణత కలిగి ఉంది.
ఉపయోగాలు
రాగదీపిక పూచా నేతృత్వంలో జరిగిన బ్లాక్‌ హోల్‌ పరిశోధన, డ్వార్ఫ్ గెలాక్సీలలో చురుకైన బ్లాక్‌ హోల్స్ (AGN-యాక్టివ్‌ గాలక్టిక్‌ న్యూక్లియై) ఉనికిని కనుగొనడం ద్వారా విశ్వశాస్త్రంలో ఒక ముఖ్యమైన ముందడుగు సాధించింది. ఈ పరిశోధన ప్రపంచా నికి, భవిష్యత్‌ తరాలకు అనేక విధాలుగా ఉపయోగ పడుతుంది. దీని ప్రభావం శాస్త్రీయ అవగాహన నుండి సాంకేతిక పురోగతి వరకు విస్తరించి ఉంటుంది. ఈ ఉపయోగాలు ఏమిటో వివరంగా తెలుసుకుందాం:
ప్రపంచానికి ఉపయోగం
- విశ్వచరిత్ర గురించి లోతైన అవగాహన
ఈ పరిశోధన డ్వార్ఫ్ గెలాక్సీలలో బ్లాక్‌ హోల్స్ ఉనికిని గుర్తించడం ద్వారా, విశ్వం ప్రారంభ దశల గురించి కొత్త సమాచారం అందింది. డ్వార్ఫ్ గెలాక్సీలు ప్రాచీన గెలాక్సీల రూపాలుగా భావిస్తారు కాబట్టి, వీటిలో బ్లాక్‌ హోల్స్ అధ్యయనం విశ్వం ఎలా ఏర్పడింది, గెలాక్సీలు ఎలా పరిణామం చెందాయి అనే ప్రశ్నలకు సమాధానాలు ఇస్తుంది.
- బ్లాక్‌ హోల్స్ పరిణామ రహస్యాలు
స్టెల్లార్‌-మాస్‌ బ్లాక్‌ హోల్స్ (నక్షత్రాల ద్రవ్యరాశి ఉన్నవి) నుండి సూపర్‌మాసివ్‌ బ్లాక్‌ హోల్స్ (మిలియన్ల లేదా బిలియన్ల సూర్య ద్రవ్యరాశి ఉన్నవి) వరకు ఎలా పెరిగాయనే ‘మిస్సింగ్‌ లింక్‌’ను ఈ పరిశోధన వెల్లడిస్తుంది. ఇంటర్మీడియట్-మాస్‌ బ్లాక్‌ హోల్స్ గుర్తింపు ఈ పరిణామ పక్రియను అర్థం చేసుకోవడంలో కీలకం.
- ఖగోళశాస్త్రంలో కొత్త దిశ
డ్వార్ఫ్ గెలాక్సీలలో బ్లాక్‌ హోల్స్ సంఖ్యను మూడు రెట్లు పెంచిన ఈ ఆవిష్కరణ, ఖగోళశాస్త్ర వేత్తలకు కొత్త అధ్యయన రంగాన్ని చూపింది. ఇది గతంలో తక్కువగా అన్వేషించిన గెలాక్సీలపై దృష్టి సారించేలా చేస్తుంది. ఇది బ్లాక్‌ హోల్‌ గురుత్వ తరంగాలు, గామా కిరణాల వంటి ఇతర దృగ్విషయాల అధ్యయనానికి దారితీస్తుంది.
- సాంకేతిక పురోగతికి స్ఫూర్తి
ఈ పరిశోధన DESI వంటి అధునాతన స్పెక్ట్రోస్కోపీ సాధనాల వినియోగంపై ఆధారపడింది. ఇటువంటి పరిశోధనలు ఖగోళశాస్త్రంలో ఉపయోగించే టెలిస్కోప్‌లు, డేటా విశ్లేషణ సాఫ్ట్‌వేర్‌ల అభివృద్ధికి దోహదపడతాయి. ఇవి భవిష్యత్‌ శాస్త్రీయ ఆవిష్కరణలకు ఉపయోగపడతాయి.
భవిష్యత్‌ తరాలకు ఉపయోగం
- శాస్త్రీయ విజ్ఞాన ఆధారం
ఈ పరిశోధన భవిష్యత్‌ తరాల శాస్త్రవేత్తలకు బ్లాక్‌ హోల్స్, గెలాక్సీల అధ్యయనంలో ఒక బలమైన ఆధారాన్ని అందిస్తుంది. రాగదీపిక బృందం కనుగొన్న 2,500 కొత్త బ్లాక్‌ హోల్స్, 300 ఇంటర్మీడియట్-మాస్‌ బ్లాక్‌ హోల్స్ డేటా సెట్‌ రాబోయే దశాబ్దాల్లో మరింత లోతైన అధ్యయనాలకు పునాదిగా ఉంటుంది.
- బ్లాక్‌ హోల్‌ సీడ్‌ థియరీ
ఈ ఆవిష్కరణలు బ్లాక్‌ హోల్‌ ‘సీడ్స్’ (ప్రారంభ బీజాలు) ఎలా ఏర్పడి, సూపర్‌మాసివ్‌ బ్లాక్‌ హోల్స్‌గా ఎలా పెరిగాయనే సిద్ధాంతాన్ని బలపరుస్తాయి. భవిష్యత్‌ తరాలు ఈ డేటాను ఉపయోగించి విశ్వ బిగ్‌ బ్యాంగ్‌ తర్వాతి దశలను మరింత కచ్చితంగా అర్థం చేసుకోవచ్చు.
- పర్యావరణం, శక్తి అధ్యయనాలకు సహాయం
బ్లాక్‌ హోల్స్ అధ్యయనం గురుత్వాకర్షణ, శక్తి సంరక్షణ సూత్రాలను లోతుగా అర్థం చేసుకోవడంలో సహాయపడుతుంది. ఈ జ్ఞానం భవిష్యత్‌లో శక్తి ఉత్పత్తి, అంతరిక్ష పరిశోధన వంటి రంగాలలో కొత్త సాంకేతికతల అభివృద్ధికి దోహదపడవచ్చు.
- సామాజిక స్ఫూర్తి
రాగదీపిక వంటి భారత సంతతి శాస్త్రవేత్తల విజయాలు భవిష్యత్‌ తరాల యువతకు స్ఫూర్తి నిస్తాయి. ఆమె పరిశోధన శాస్త్రంలో మహిళలు, భారతీయులు సాధించగల సామర్థ్యాన్ని చాటుతుంది, ఇది విద్యార్థులను ఖగోళశాస్త్రం, భౌతిక శాస్త్రం వంటి రంగాల్లోకి ఆకర్షిస్తుంది.
- అంతరిక్ష పరిశోధనకు దోహదం
బ్లాక్‌ హోల్స్ గురించి ఈ కొత్త అవగాహన అంతరిక్ష మిషన్లలో (ఉదా. భవిష్యత్‌ టెలిస్కోప్‌లు, గ్రావిటీ వేవ్‌ డిటెక్టర్లు) ఉపయోగపడుతుంది. ఇది భవిష్యత్‌ తరాలకు గ్రహాంతర జీవం, విశ్వ విస్తరణ వంటి అంశాలను అన్వేషించడంలో సాయపడు తుంది.
దీర్ఘకాలిక ప్రభావం
విశ్వ సిమ్యులేషన్‌: ఈ డేటా ఆధారంగా విశ్వం కంప్యూటర్‌ సిమ్యులేషన్లు మెరుగుపడతాయి. ఇవి భవిష్యత్‌లో విశ్వం ఎలా విస్తరిస్తుంది, బ్లాక్‌ హోల్స్ ఎలా ప్రవర్తిస్తాయి అనే విషయాలను అంచనా వేయడంలో ఉపయోగపడతాయి.
శాస్త్రీయ సహకారం: ఈ పరిశోధన DESI వంటి అంతర్జాతీయ సహకార ప్రాజెక్టులను ప్రోత్సహిస్తుంది, ఇది భవిష్యత్‌లో మరిన్ని దేశాలు, శాస్త్రవేత్తలు కలిసి పనిచేసేందుకు దారితీస్తుంది.
రాగదీపిక పూచా పరిశోధన డ్వార్ఫ్ గెలాక్సీలలో బ్లాక్‌ హోల్స్ ఉనికిని గుర్తించడంలో ఒక విప్లవాత్మక అడుగు వేసింది. ఆమె కృషి భారత సంతతి శాస్త్రవేత్తల సామర్థ్యాన్ని చాటడమే కాక, విశ్వ పరిణామ రహస్యాలను విప్పడంలో సహాయపడింది. ఆమె పరిశోధన ప్రపంచానికి విశ్వం గతాన్ని అర్థం చేసుకునే అవకాశాన్ని ఇస్తుంది. అదే సమయంలో భవిష్యత్‌ తరాలకు శాస్త్రీయజ్ఞానం, సాంకేతిక పురోగతి, సామాజిక స్ఫూర్తిని అందిస్తుంది. ఈ ఆవిష్కరణలు ఖగోళశాస్త్రంలో కొత్త అధ్యాయాన్ని తెరిచాయి. ఇవి రాబోయే శతాబ్దాల వరకు మానవా ళికి ఉపయోగపడే సమాచారాన్ని అందిస్తాయి. ఈ కృషి ద్వారా మనం విశ్వ రహస్యాలను ఒడిసి పట్టడమే కాక, భవిష్యత్‌లో మరిన్ని ఆవిష్కరణలకు మార్గం సుగమం చేయవచ్చు.రాగదీపిక ఆర్‌ఎస్‌ఎస్‌ కుటుంబం నుంచి వచ్చిందన్న విషయం కార్యకర్తలు గర్వించేలా చేసింది. ఆమె విజయం ఆంధప్రదేశ్‌, భారతదేశ ఖగోళశాస్త్ర సమాజానికి గర్వకారణం. ఈ ఆవిష్కరణలు ఖగోళశాస్త్రంలో మరిన్ని అధ్యయనా లకు దారితీస్తాయని ఆశిద్దాం.
డాక్టర్‌ కాకాని పృథ్వీరాజు
ఆరోగ్యభారతి ఆంధప్రదేశ్‌
కార్యనిర్వాహక కార్యదర్శి, గుంటూరు
About Author
